Het jonge België was in 1835 de eerste Europese natie die een orgaan oprichtte dat de regering niet alleenmoest adviseren over het behoud en de restauratie van oude gebouwen maar ook over de kwaliteit van nieuwe constructies. Deze instelling, de ‘Commission royale des Monuments’, kreeg ook de opdracht om adviezen of opmerkingen te formuleren over stedenbouwkundige kwesties.

In 1912 werd een bijzondere afdeling voor landschappen opgericht, waardoor de commissie werd omgedoopt tot ‘Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen’ (KCML). Haar rol inzake het behoud en de bescherming van het erfgoed werd vastgelegd in de wet van 7 augustus 1931 op het behoud van monumenten en landschappen.

In 1970 werd de bevoegdheid voor het erfgoed overgedragen aan de twee taalgemeenschappen. Vooruitlopend op deze beslissing was de KCML in 1968 gesplitst in een Nederlandstalige en een Franstalige afdeling die afhingen van twee voogdijministers. Voor Brussel werd een gemengde werkgroep opgericht maar de logheid van de dubbele voogdij leidde, vergeleken met de andere grote steden van het land, tot een opvallende achterstand inzake erfgoedzorg.

In 1989 werd de erfgoedbevoegdheid overgeheveld naar de Gewesten en werd voor het nieuwe Brussels Gewest een autonome commissie opgericht: de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (KCML). Vier jaar later kreeg de KCML door de nieuwe gewestelijke wetgeving een doorslaggevende rol in het instandhoudingsbeleid voor het gevrijwaarde erfgoed door de invoering van een mechanisme dat het bindend advies van de Commissie verplicht maakt voor de uitreiking van een vergunning om werken uit te voeren.

Sinds 2004 groepeert en coördineert het Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening (BWRO) de verschillende reglementeringen inzake stedenbouw, erfgoed en leefmilieu. Meerdere hervormingen zijn sindsdien gevolgd.